|
Święty Otto z Bambergu Cz. II zdj. ze str. w Intern.:https://bazylika.kolobrzeg.pl/swiety-otton-z-bambergu-apostol-pomorza/ (dostęp: 11.08.2025) W roku 1125 na Wielkanoc Biskup Bambergu był już u siebie, miał wtedy około 65 lat. Dwa lata później, następny cesarz, a wtedy jeszcze król Niemiec Lotar III (1075-1137), najechał zbrojnie na Pomorze i książę Warcisław I przeszedł wtedy na jego stronę, uniezależniając się tym samym od Bolesława Krzywoustego. Nasz książę był w tym czasie zajęty obroną południowych granic Polski przed najazdem węgierskim króla Stefana II (ok.1101-1131). Ponieważ poganie, których wciąż nie brakowało na Pomorzu zburzyli kościoły postawione przez świętego Ottona tak w Szczecinie jak i w Wolinie, książę Warcisław poprosił biskupa Ottona o drugą wyprawę misyjną. Ta wyprawa miała być finansowana przez diecezję w Bambergu. Święty Otton, który przecież był lojalnym w stosunku do Bolesława Krzywoustego, to jednak musiał postawić na pierwszym miejscu dobro Kościoła. Więc gdy otrzymał zgodę od papieża Honoriusza II (1060-1130) i od króla Lotara III, to w roku 1128 wyruszył ponownie na Pomorze. Ta druga wyprawa skierowana była bardziej na tereny leżące po zachodniej stronie Odry, aby nie przekroczyć strefy wpływów (rzeczywistych czy teoretycznych) państwa i Kościoła niemieckiego[1]. Niemniej jednak nasz książę Bolesław, gdy dowiedział się o zdradzie księcia Warcisława I, zaczął przygotowywać się do najazdu na Pomorze. Książę Warcisław bojąc się tego, zwrócił się wówczas do Ottona z błaganiem o ułagodzenie gnieźnieńskiego suzerena i niedopuszczenie do wyniszczającej wojny. Sędziwy Otton, zręcznie lawirując między meandrami faktów politycznych, doprowadził wpierw do powrotu Warcisława pod zwierzchnictwo Polski, a następnie odwiódł Krzywoustego od zamiaru podjęcia wyprawy orężnej na Pomorze zachodnie[2]. Ogólnie cała ta druga wyprawa misyjna Ottona przebiegała w miarę spokojnie, chociaż nie obyło się bez niebezpiecznych incydentów. Na przykład w Wołogoszczy (niem. Wolgast), tam zaplanowano zabicie biskupa i jego wysłanników. Opowiada o tym [jeden z żywotopisarzy świętego Ottona] Herbord: Kiedy wieść o wyniku zebrania rozeszła się po kraju, powstał wielkisprzeciw ludu z pogańskimi kapłanami na czele... Ludność miasta Wołogoszczy uchwaliła, że gdy biskup lub jego wysłannicy przybędą do grodu, zostaną natychmiast zamordowani... Trzech duchownych poszło naprzód, a droga im wypadła w pobliżu pięknej i wielkiej świątyni pogańskiej. Stanęli, by ją podziwiać. Tłum przybrał groźną postawę. Dwóch księży wolało wówczas nie kusić Pana Boga i szybko cofnęli się do miejsca, gdzie byli biskup i książę. Opuścili na pastwę gawiedzi swego towarzysza, stojącego u wrót świątyni. Przerażony kleryk Teodoryk wpadł do gmachu i chwycił wielką złotą tarczę boga wojny Jerowita, której żaden poganin nie śmiał dotknąć. Zawiesiwszy ją na szyi, lewą ręką ujął uchwyt i całkowicie zasłonięty, wyskoczył na zewnątrz... Kiedy rozgniewani ludzie zobaczyli tarczę, padli na twarze, kleryk zaś nie tracąc czasu, cisnął puklerz na ziemię i ratował się ucieczką.. Książę i biskup weselili się później z apostołów, co uciekali na sam widok tłumu lub osłaniali się tarczą pogańskiego boga[3]. Mimo tego wesołego zakończenia jedynie przyjazd zbrojnej drużyny Warcisława uchronił misjonarzy od męczeństwa. Podobnie było w Choćkowie (niem. Gutzkow), gdzie obronił misjonarzy miejscowy arystokrata[4]. W Szczecinie z kolei, gdzie kapłani pogańscy znowu starali się przywrócić stare wierzenia, Otton dzięki wyraźnemu poparciu starszyzny miejskiej (a także w skutek obecności wysłanników Krzywoustego), zdołał po kilku dniach opanować sytuację. Legenda mówi, że kiedy podczas jednego z wieców podjudzeni napastnicy chcieli zabić biskupa, ich uniesione w górę włócznie zastygły nagle w dłoniach, i opadły dopiero wówczas, gdy Otton pobłogosławił tłum znakiem krzyża[5]. Król Lotar III, gdy dowiedział się o powrocie polskiego zwierzchnictwa nad Pomorzem Zachodnim, odwołał Ottona z tej misji, nakazując mu powrót do Bambergu i grożąc w razie dłuższej zwłoki zaborem dóbr należących do diecezji Bamberskiej. Pod koniec grudnia 1128 roku święty Otton przybył do swojej diecezji, wcześniej jednak odwiedził naszego księcia i zdał mu relację z przebiegu tej drugiej misji. Pozbawiony wpływu na dalsze losy rozpoczętego dzieła misyjnego, spędził jedenaście ostatnich lat życia w swojej stolicy biskupiej, interesując się głównie ugruntowaniem zasad życia religijnego w założonych przez siebie dwudziestu klasztorach benedyktyńskich, a także w kilku szpitalach. Niemniej - do chwili śmierci, która nastąpiła 30 czerwca 1139 roku, dowiadywał się o postępy w chrystianizacji Pomorza[6]. Nasz święty bohater zmarł w wieku około 80 lat i został pochowany w kościele świętego Michała w Bambergu, gdzie do dzisiaj znajdują się jego doczesne szczątki. Kanonizowany został w 1189 roku przez papieża Klemensa III. Krótko po śmierci, aż trzech żywotopisarzy, co się bardzo rzadko zdarzało, opisało jego żywot. Święty Otton założył [ogółem na Pomorzu] 14 kościołów w 12 miejscowościach i ochrzcił, tylko w pierwszej wyprawie misyjnej (...) 1/5 tutejszych mieszkańców. Był to sukces niewspółmierny na ówczesne czasy. Tym bardziej, że z prowadzonych z terenów Polski sześciu misji: świętego Wojciecha, [świętego] Brunona z Querfurtu, [biskupa] Reinberna, [świętych] Braci międzyrzeckich, [hiszpańskiego biskupa] Bernarda i świętego Ottona, tylko ta ostatnia doszła w całej rozciągłości do skutku[7]. Otton lub Otto jest to imię pochodzenia germańskiego, skrócona forma niemiecka od Odward [angielska forma to Edward a romańska to Odo]. Było to imię trzech cesarzy rzymskich narodu niemieckiego. Z historii dobrze znamy postać Ottona III, który na zjeździe w Gnieźnie (1000 r.) spotkał się z Bolesławem Chrobrym. (...) Imię to pojawia się w Polsce (...) w XI wieku. Występuje w rodzinie Piastów spokrewnionych z cesarzami. Nosił je chyba jako pierwszy Polak [trzeci] syn Bolesława Chrobrego. (...) Sześciu świętych nosiło to imię[8].
W sztuce święty Otton z Bambergu przedstawiany jest zazwyczaj w biskupich szatach pontyfikalnych a jego atrybutami są pastorał, czyli znak władzy biskupiej, krzyż, który jest atrybutem misjonarzy oraz znakiem chrześcijaństwa; makieta świątyni, która nawiązuje do licznych fundacji kościołów i klasztorów, które święty inicjował i osobiście wspierał materialnie[9]; Także roztrzaskany posąg bożka Trygłowa, który przypomina o prowadzonej działalności misyjnej na Pomorzu przez świętego Ottona na prośbę księcia Bolesława Krzywoustego[10]. Kopia czternastowiecznej figury św. Ottona z Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie. https://pl.wikipedia.org/wiki/Otton_z_Bambergu#/media/Plik:Szczecin_Zamek_Ksiazat_Pomorskich_sw_Otton.jpg (dostęp: 11.08.2025) Święty Otton jest głównym patronem arcybiskupstwa bamberskiego oraz drugim patronem arcybiskupstwa berlińskiego. W Polsce, od roku 1972, dekretem Prymasa Stefana Wyszyńskiego, święty Otton z Bambergu, Biskup, jest drugim patronem archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej, obok Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła. Obecnymi znakami kultu świętego Ottona Od 10 czerwca 2006 jest patronem Pyrzyc. (...) W Polsce pod wezwaniem św. Ottona są m.in. parafie w Pyrzycach, Kamieniu Pomorskim, Kostkowie, Szczecinie, kościół w Słupsku, oraz w Grzymiradzu. W Cerkwicy jest studnia św. Ottona, w Bambergu uniwersytet, a w szczecińskiej Płoni - lipa. Istnieje wiele kościołów pod wezwaniem św. Ottona![[w innych językach]](file:///C:/Users/HYPERW~1/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image005.png) w Niemczech. W Wolinie liceum nosi jego imię. Istnieje kilka nazw ulic i placów upamiętniających Ottona z Bambergu. Są to m.in. plac św. Ottona w Szczecinie, rondo św. Ottona w Trzebiatowie[11]. Święty Otton jest również orędownikiem w przypadku gorączki oraz wścieklizny.
W Niemczech, w Bawarii, jest bardziej znany i czczony jako uzdrowiciel niż apostoł. Tamże wspomnienie Świętego Ottona przypada 30 września. W Polsce wspomnienie to przypada 1 lipca[12]. Bibliografia: - Abgarowicz Kazimierz, Kubris Brygida, Mistrza Wincentego Kronika Polska, Warszawa 1974. - Bielowski August, Pomniki Dziejowe Polski t.II, Lwów 1872. - Red. Ks. B. Kumor i Ks. Z. Obertyński, Historia Kościoła w Polsce, t. I, cz. I, Poznań 1974. - Fros Henryk SJ, Sowa Franciszek, Twoje imię przewodnik onomastyczno-hagiograficzny, Kraków 1982. - Gach Zbigniew, Poczet kanonizowanych świętych polskich, Gdańsk 1997. - Kosman Marceli, Poczet arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski, Kraków 2012. - Przemysław Fenrych, Święty Otton - Biskup, Misjonarz, Europejczyk, Szczecin 2004. - Krzysztof Ożóg, Korona i Krzyż, Kraków 2012. - Józef Marecki, Lucyna Rotter, Jak czytać wizerunki świętych, Kraków 2013. - https://kuria.pl/patroni-archidiecezjix11 (dostęp: 11.08.2025) - https://pl.wikipedia.org/wiki/Otton_z_Bambergu#/media/Plik:Szczecin_Zamek_Ksiazat_Pomorskich_sw_Otton.jpg (dostęp: 11.08.2025) - https://bazylika.kolobrzeg.pl/swiety-otton-z-bambergu-apostol-pomorza/ (dostęp: 11.08.2025) - https://pl.wikipedia.org/wiki/Otton_z_Bambergu (dostęp: 11.08. 2025) - http://m.niedziela.pl/artykul/23425/nd/Kim-byl-sw-Otton (dostęp: 11.08. 2025) https://pl.wikisource.org/wiki/%C5%BBywoty_%C5%9Awi%C4%99tych_Pa% - https://www.youtube.com/watch?v=zPLO03h7o_I (dostęp: 11.08. 2025) - https://pl.wikipedia.org/wiki/Otton_z_Bambergu#/media/Plik:Bamberg_Sankt_Michael_BW_1.JPG (dostęp: 31.07. 2025) - Żywoty św. Ottona z Bambergu, przekł. i oprac. Stanisław Rosik, Wrocław 2024. - Anonim tzw. Gall, Kronika polska, Wrocław 1982. - Rosik Stanisław, Chrzest Pomorzan W 900-lecie pierwszej wyprawy misyjnej św. Ottona z Bambergu, Wrocław 2024. - Ks. Wejman Grzegorz, Misyjny szlak apostoła Pomorza, art. w Roczniki Historii Kościoła, nr 2009/1, s. 83, dostępne w Intern. na str.: https://bibliotekanauki.pl/articles/31339900 (dostęp: 07.08.2025)
[1] Zbigniew Gach, Poczet kanonizowanych..., s. 76. [2]. Tamże. [3] Przemysław Fenrych, Święty Otton - Biskup, Misjonarz, Europejczyk, Szczecin 2004, s.34. [4] Zbigniew Gach, Poczet kanonizowanych..., s. 76. [5] Tamże. [6] Zbigniew Gach, Poczet kanonizowanych..., s. 77. [7] http://diecezja.szczecin.pl/historia/patroni-archidiecezji/SW-OTTON-Z-BAMBERGU-BISKUP_33 [8] Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa, Twoje imię przewodnik onomastyczno-hagiograficzny,Kraków 1982, s. 433. [9] Józef Marecki, Lucyna Rotter, Jak czytać wizerunki świętych, Kraków 2013, s. 646. [10] Tamże. [11] https://pl.wikipedia.org/wiki/Otton_z_Bambergu (dostęp: 11.08. 2025) [12] Tamże.
Powrót |
